Ώρα για μάθημα: Ανοίξτε τα κινητά σας

Τα κινητά τηλέφωνα, αν και το απόλυτο (και πλέον αναγκαίο) αξεσουάρ των μαθητών, έχουν γίνει τελευταία το κόκκινο πανί για τον καθηγητή/ γυμνασιάρχη/ λυκειάρχη ή οποιονδήποτε θέλει να επιβάλει την τάξη στην... τάξη.
Οι δε πρόσφατες επιδόσεις ορισμένων μαθητών στην σκηνοθεσία mobmovies, έχουν καταστήσει τη χρήση του κινητού στα σχολεία παράνομα και οι χρήστες του διώκονται ωσάν χρήστες «άλλων» ουσιών.
Για μια ακόμα φορά η τεχνολογία βρίσκεται στο στόχαστρο. Για μια ακόμα φορά, η τεχνολογία μετατρέπεται σε αποδιοπομπαίο τράγο πάνω στον οποίο φορτώνουμε όλα τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας. Το έχουμε ξαναδεί το έργο πολλές φορές: από την έλευση της τηλεόρασης ως την είσοδο του διαβόλου στο σαλόνι μας, μέχρι το videogame ως εργαλείο αποξένωσης και αποχαύνωσης και το internet ως το άντρο της παιδεραστίας κ.ο.κ.

Μια διαφορετική πρόταση, όμως, έρχεται να αλλάξει (και να ταράξει) τα δεδομένα που είχαμε μέχρι τώρα. Μια πρόταση που απαντά στο πώς η τεχνολογία, σε συνεργασία με τη διαφήμιση και το marketing μπορεί να δώσει λύσεις σε ζητήματα που αφορούν την κοινωνία μας, όπως αυτό της εκπαίδευσης.

Πρόσφατα, στη διάσκεψη Idea Conference του Advertising Age, ο μεγάλος δημιουργικός και ιδρυτής της Droga5, David Droga, παρουσίασε ένα πρόγραμμα, με στόχο να επιλύσει το διογκούμενο πρόβλημα των σχολείων της Νέας Υόρκης του να «κρατούν» στους μαθητές τους στο σχολείο. Όλο και περισσότερο το να είσαι καλός μαθητής είναι όχι μόνο “uncool” αλλά και άνευ σημασίας για τους νεαρούς μαθητές της Νέας Υόρκης. Ο Droga πήγε στην Επιτροπή Εκπαίδευσης της πόλης της Νέας Υόρκης και είπε: Κύριοι, μπορείτε να πετάξετε τα λεφτά σας σε μια ακόμα καμπάνια όπου κάποιος cool επώνυμος (celebrity) θα λέει “Stay in school” ή να κάνετε κάτι πραγματικά δραστικό και “relevant” προς τους teenagers σήμερα. Και αυτό που είναι “relevant” σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι η τεχνολογία.
Ο αυτοαποκαλούμενος "advertising man" κύριος Droga επινόησε κάτι που παντρεύει την τεχνολογία με κίνητρα, «μια τεχνολογική ιδέα τυλιγμένη γύρω από τη διαφήμιση».

Σύμφωνα με το πρόγραμμα “The Million program” οι μαθητές θα παραλαμβάνουν δωρεάν κινητά τηλέφωνα τα οποία θα είναι φορτωμένα με καλούδια, εργαλεία μάθησης όπως thesaurus, spell checks ακόμα και ειδική γραμμή βοήθειας “tip line” για τον κάθε μαθητή. Όσο περισσότερο ένας μαθητής χρησιμοποιεί τα «εργαλεία» τόσο περισσότερους πόντους θα κερδίζει, οι οποίοι θα μεταφράζονται σε εκπτώσεις στον κινηματογράφο, σε ρούχα, αθλητικά παπούτσια, downloads μουσικής αλλά και έξτρα τηλεφωνικό χρόνο και δωρεάν SMS. Όσο πιο επιμελής και συνεπής είσαι με τα μαθήματα και το σχολείο, τα κίνητρα θα αυξάνονται: π.χ. συγχαρητήρια voice-mail messages από cool celebrities όπως ο Derek Jeter ή ένα wake-up call από τον Jay-Z...

Το σκεπτικό είναι να βάλεις τη διαφήμιση να εργαστεί προς όφελος ενός κοινωφελούς σκοπού, βάζοντας τα brands να αποδείξουν τον κοινωνικά υπεύθυνο χαρακτήρα τους.
Όπως περίπου το περίφημο project Product RED του Bono, όπου τμήμα των εσόδων από τα ειδικά προϊόντα με την ένδειξη RED των συμμετεχόντων μαρκών πάει για την καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας, κάποιοι marketers καλούνται να στηρίξουν το πρόγραμμα «διατήρησης των παιδιών στα σχολεία» και σαν αντάλλαγμα η κοινωνία θα απολαμβάνει τους καρπούς μιας καλύτερης εκπαίδευσης!
Το πρόγραμμα ξεκινά πιλοτικά τον ερχόμενο Ιανουάριο σε περίπου 15.000 μαθητές.
Η ιδέα, θεωρώ, είναι ακριβώς ο τρόπος που πρέπει να σκεφτόμαστε ως brands, marketers, διαφημιστές, εκπαιδευτικοί ακόμα και κρατικοί λειτουργοί. Είναι κλασσικό παράδειγμα τού να γνωρίζεις το... κοινό-στόχος και να δίνεις μια σύγχρονη λύση σε ένα πρόβλημα με τρόπο πραγματικά καινοτόμο και ρηξικέλευθο.
Ανεξάρτητα με το αν το εγχείρημα αυτό επιτύχει ή όχι, θεωρώ ότι στο μέλλον κάτι τέτοιο θα αποτελεί κοινή λογική και δεδομένο, όπως οι διακοπές των Χριστουγέννων και τα δωρεάν βιβλία.
Κλείνω τα μάτια και ονειρεύομαι. Ονειρεύομαι αν θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα...
Η πρώτη αντίδραση είναι ένα σαρκαστικό χαμόγελο.
Όταν όμως ξεπεράσεις το αρχικό σοκ, καταλαβαίνεις ότι η πανάκεια βρίσκεται στη δημιουργική συμμαχία. Στη συμβίωση και σύμπραξη. Στη συνεργασία μεταξύ κράτους και marketers.
Στο μέλλον (και μιλάω για 3 χρόνια από τώρα), ο «Τοτός» θα δικαιολογείται στη δασκάλα ότι δεν έκανε την εργασία του επειδή ο σκύλος του έφαγε το USB του, ή θα παίρνει κακό βαθμό στη γεωγραφία γιατί δεν είχε κάνει update στο Google Maps του κινητού του και δε μπορούσε να βρει την πρωτεύουσα της πρόσφατα ανεξάρτητης χώρας της Κεντρικής Αφρικής...
Γιατί στο μέλλον (αν όχι ήδη) η γνώση δε θα έχει να κάνει με το πόση πληροφορία διαθέτει (γνωρίζει) ένας μαθητής, αλλά με το πόσο καλά μπορεί να διαχειριστεί τον όγκο των πληροφοριών που του είναι διαθέσιμος.
Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουν αυτό οι υπεύθυνοι της εκπαίδευσης τόσο πιο γρήγορα το εκπαιδευτικό σύστημα θα πάει μπροστά. Και αντί να στρουθοκαμηλίζουν και να μεμψιμοιρούν για τις τυχόν ελλείψεις, θα πρέπει να αναζητούν δημιουργικές συμμαχίες που θα τους βγάλουν από τα αδιέξοδα.
Γιατί να μην επιτρέψει το υπουργείο να μπει στο σχολείο μια μάρκα που χρηματοδοτεί ένα πρόγραμμα, π.χ. οδοντιατρικής πρόληψης, αν αυτό το πρόγραμμα θα συντελέσει στη μείωση της τερηδόνας και της πλάκας στα παιδιά; Αν η δουλειά (το πρόγραμμα) είναι σωστή και επιστημονικά τεκμηριωμένη, γιατί να μην επιτραπεί και η δωρεάν διανομή branded οδοντόβουρτσων; Δεν είναι παρά μόνο μια ελάχιστη αναγνώριση ότι το πρόγραμμα κατά της τερηδόνας το έχει αναλάβει η ιδιωτική πρωτοβουλία απαλλάσσοντας τον έλληνα φορολογούμενο από ένα κόστος που μπορεί να τον επιβάρυνε στην περίπτωση που αυτό γινόταν από το αρμόδιο Υπουργείο. Κι εδώ που τα λέμε, έχετε δει πολλά τέτοια προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τα αρμόδια υπουργεία;

Και γιατί τελικά να απαγορέψουμε τα κινητά μέσα στην τάξη όταν μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ως εργαλεία εκμάθησης; Και μόνο το γεγονός ότι ένας νέος σήμερα μπορεί να ψάξει πληροφορίες για την εργασία του από το Internet το οποίο είναι διαθέσιμο μέσω του κινητού του, ανοίγει ορίζοντες και προσφέρει τεράστιες δυνατότητες.
Γιατί τα δημόσια σχολεία στην Ελλάδα σήμερα, που έχουν τεράστιο πρόβλημα σε θέματα τεχνολογικής υποδομής (δε διαθέτουν computers), να μη συνεργαστούν με τους παρόχους τηλεφωνίας και όποιον άλλον σχετικό με το θέμα και να δώσουν την αντίστοιχη εκπαίδευση μέσω του κινητού στα παιδιά; Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ένα penetration που στην Ελλάδα ξεπερνά το 100%!
Φανταστείτε να υπάρχει σύμπραξη εταιρείας τηλεπικοινωνιών με την ΕΡΤ και κάθε μέρα, οι μαθητές να λαμβάνουν στο κινητό τους ως MMS ή email το περίφημο «Σαν Σήμερα» video. Φανταστείτε ένα μάθημα βασισμένο στα ιστορικά γεγονότα -που καλύπτουν θέματα ιστορίας, τεχνολογίας, γεωγραφίας, πολιτικής, ψυχαγωγίας- που εμφανίζονται στα αντίστοιχα ημερήσια video και τις εργασίες που θα μπορούσαν να «πυροδοτήσουν»! Φανταστείτε ο καθηγητής να βάζει τους μαθητές να «ψηφίζουν» μέσω του κινητού τους την σωστή απάντηση σε μια ερώτησή του και στη συνέχεια να βλέπει πόσες ήταν οι λάθος απαντήσεις και να καταλαβαίνει αυτόματα το επίπεδο μάθησης της τάξης του ώστε να ξέρει που να ρίξει το βάρος της διδασκαλίας του...
Φανταστείτε οι μαθητές να λαμβάνουν την εργασία της ημέρας με μια απλή αποστολή μέσω Bluetooth στο κινητό τους...
Μήπως έτσι τα παιδιά στα Ζωνιανά ή στο Μενίδι ή στις άλλες περιοχές όπου το ποσοστό φυγής από το σχολείο είναι υψηλό, θα έβρισκαν νέο ενδιαφέρον για να μείνουν στο σχολείο; Μήπως αν αντί για εικοσάρια και ελέγχους, τα κίνητρα ήταν ΚΑΙ δωρεάν χρόνος ομιλίας και έκπτωση σε skateboards;
Ακούγεται αρκετά παράξενο ε;

Και σίγουρα υπάρχει και ο αντίλογος: η εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης, το «ξεπούλημα» στα συμφέροντα των μαρκών, η ύπουλη εισβολή των πολυεθνικών στις ζωές των παιδιών μας και πολλά άλλα...
Και ίσως να έχουν δίκιο αυτοί που θα το ισχυριστούν. Οι οποίοι, βέβαια, στοιχηματίζω ότι δεν ξέρουν τι είναι Bluetooth…
Μήπως όμως πρέπει πρώτα να δοκιμάσουμε το νέο και το διαφορετικό προτού το καταδικάσουμε για πάντα; Μήπως να δώσουμε την ευκαιρία στην καινοτομία (την πιο ‘in’ λέξη τελευταία) να μπει σε ένα τομέα όπως αυτός της πρωτο-δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που παραδοσιακά τρέχει με ρυθμούς χελώνας; Μήπως η πιο πρακτική και πραγματιστική αντιμετώπιση εκπαιδευτικών θεωριών και αναγκών είναι πιο επιβεβλημένη από το ξαναγράψιμο του βιβλίου της ιστορίας;
Μήπως είναι καιρός επιτέλους να σπάσουμε μερικά αυγά για να φάμε κι εμείς ομελέτα;

Χρήστος Ντόκος
Μέλος του Ινστιτούτου Επικοινωνίας
Corporate Communications Director & Learning Officer της McCann Erickson Athens