Η τηλεοπτική σαιζόν που διανύουμε έχει σαν κύριο προϊόν της τη σάτιρα (συν διάφορα θεωρούμενα συναφή, απ’ το κακοπροαίρετο κουτσομπολιό και το «κράξιμο» μέχρι τις αποτυχημένες απόπειρες για χιούμορ). Τις μισές ώρες κάποιος σατιρίζει και τις άλλες μισές κάποιος άλλος συζητάει αν ο πρώτος ξεπέρασε τα όρια της σάτιρας. Ε, και όταν υπάρχει χρόνος προβάλλονται και τα θέματα που προορίζονται για αντικείμενα της σάτιρας!
Επειδή το θέμα λαμβάνει τραγικά μεγάλες διαστάσεις και παύει να είναι αστείο (όχι ότι η πραγματική σάτιρα μπορεί ποτέ να είναι οτιδήποτε παρά σοβαρότατο θέμα), τρεις παρατηρήσεις έχω να κάνω.
1. Ο αείμνηστος Oscar, που τα ΄χε ζήσει στο πετσί του αυτά, έλεγε ότι διαλέγει τους εχθρούς του με βάση τη νοημοσύνη τους. Αν αποφασίσεις να σατιρίσεις κάποιον, θα πρέπει να περιμένεις κάποιου είδους απάντηση (κι η σιωπή, απάντηση είναι). Για να μη βρεθείς προ δυσάρεστης έκπληξης (χτύπημα κάτω απ’ τη ζώνη και επί προσωπικού), πρέπει να διασφαλίσεις ότι ο άλλος είναι σε θέση να απαντήσει στο ίδιο επίπεδο με το δικό σου ή και σε ανώτερο. Αλλιώς, ανακατεύεσαι με τα πίτουρα και μοιραία σε τρώνε οι κότες. Και δε φταίνε οι δεύτερες…
2.Όποιος θέλει να κάνει σάτιρα τα βάζει εξ ορισμού με την εξουσία. Την πραγματική εξουσία. Φαντάζεστε τον Αριστοφάνη (που τόσο συχνά αναφέρουν το όνομά του επί ματαίω) να καταδέχεται να τα βάλει με τα τηλεταλέντα της εποχής του? Είμαι σίγουρη ότι αν ζούσε σήμερα, με επιχειρηματίες θα τα ‘βαζε και μόνο. Α, και με τους υπεύθυνους για τα Νόμπελ Ειρήνης!! Η σάτιρα είναι επικίνδυνο άθλημα…
3. Δεν μπορεί να βάζεις κάποιον που ξέρει πέντε ελληνικά να σχολιάζει (επί της γνώσης των ελληνικών) αυτόν που ξέρει επτά. Ούτε καν αυτόν που ξέρει τέσσερα. Το αποτέλεσμα είναι απλώς γελοίο και η απόπειρα για χιούμορ γίνεται έκφραση κακίας και απόδειξη συμπλεγμάτων. Το χιούμορ είναι εξίσου δύσκολο με τη σάτιρα. Και δεν μπορείς να το κάνεις σε καθημερινή βάση ακόμα κι αν ξέρεις χίλια ελληνικά.
Μαρίνα Ψιλούτσικου
Μέλος της Επιτροπής Ερευνών του Ινστιτούτου Επικοινωνίας
Λέκτορας ΠΔ 407, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
